Umów się on-line
Kiedy obrzęk wymaga interwencji medycznej?
Obrzęki to częsty problem, który wielu pacjentów traktuje jak drobną niedogodność – szczególnie po długim dniu pracy, upale czy podróży. Jednak nie każdy obrzęk jest błahy. Niekiedy to pierwszy sygnał poważnej choroby układu żylnego, nerek, wątroby czy serca.
W tym artykule wyjaśniamy, jak odróżnić obrzęki związane z łagodną chorobą od tych, które wymagają pilnej konsultacji z chirurgiem naczyniowym, kardiologiem lub innym specjalistą.
Obrzęk – co to właściwie jest?
Obrzęk to nagromadzenie płynu w tkankach organizmu, najczęściej w dolnych partiach ciała. Może być przejściowy i łagodny (np. po długim staniu czy siedzeniu), ale również wynikać z chorób ogólnoustrojowych, w tym groźnych dla życia i zdrowia.
Kiedy obrzęk jest niepokojący?
Może być objawem zakrzepicy żył głębokich.
Typowe symptomy to: postępujący obrzęk jednej kończyny, z towarzyszącym uczuciem ciężkości, bólu, zasinieniem i napięciem skóry.
Zakrzepica żył głębokich jest stanem poważnym, wymagającym pilnej konsultacji lekarskiej (najlepiej u specjalisty chirurga naczyniowego), ponieważ może prowadzić do utraty życia lub poważnych powikłań, w następstwie zatorowości płuc i zespołu pozakrzepowego.
- Typowy obraz niewydolności serca.
- Płyn zatrzymuje się nie tylko w nogach, ale i w płucach i jamie brzusznej – powodując duszność.
- Objawy mogą narastać stopniowo lub gwałtownie.
- Wymaga oceny kardiologicznej.
- Może wskazywać na chorobę wątroby (np. marskość).
- Często towarzyszy mu wzdęty brzuch, utrata apetytu, ogólne osłabienie.
- Wraz z pienieniem się moczu lub jego małą ilością mogą sugerować chorobę nerek.
- Szczególnie niepokojące u dzieci i młodych dorosłych.
Leki, które mogą powodować obrzęki:
-
- blokery kanału wapniowego (np. amlodypina),
- sterydy,
- NLPZ (np. ibuprofen),
- niektóre leki hormonalne.
Jeśli obrzęk pojawił się po rozpoczęciu nowej terapii – skontaktuj się z lekarzem.
- Może być objawem niewydolności serca, ale również zatorowości płucnej – stanu zagrażającego życiu.
- Wymaga natychmiastowej pomocy medycznej!
- Jeśli nie znika po nocy, nie reaguje na uniesienie nóg – konieczna jest diagnostyka.
- Twardy, zbity obrzęk może też sugerować lipodemię lub obrzęk chłonny (limfatyczny).
Nagły, gwałtowny obrzęk twarzy, języka, gardła lub warg, często po kontakcie z alergenem (lek, pokarm, ukąszenie owada).
Towarzyszą mu: duszność, świszczący oddech, pokrzywka, spadek ciśnienia, kołatanie serca.
To stan zagrożenia życia – wymaga natychmiastowej pomocy medycznej (wezwać pogotowie, użyć adrenaliny w autostrzykawce, jeśli pacjent ją posiada).
Nie jest widoczny na zewnątrz jak obrzęk nóg czy twarzy, ale daje charakterystyczne objawy:
- silny ból głowy,
- nudności, wymioty,
- zaburzenia świadomości, senność,
- drgawki,
- niedowłady, problemy z mową, zaburzenia widzenia.
Przyczyną mogą być: uraz głowy, udar, guz mózgu, infekcja OUN.
To stan bezpośredniego zagrożenia życia – wymaga natychmiastowej diagnostyki i hospitalizacji neurologicznej/neurochirurgicznej.
Kiedy obrzęk nie musi niepokoić?
Obrzęki przejściowe, które zwykle nie wymagają pilnej interwencji, to te które:
-
pojawiają się po długim staniu lub siedzeniu,
-
występują w upalne dni i ustępują w chłodniejsze,
-
są niewielkie, miękkie, ustępują po odpoczynku i uniesieniu nóg,
-
nie towarzyszą im inne objawy (ból w klatce, duszność, zmęczenie).
Jeśli jednak wracają regularnie – warto skonsultować je ze specjalistą.
Co zrobić, jeśli masz niepokojące obrzęki?
Nie czekaj. Skontaktuj się z lekarzem, jeśli:
- obrzęk jest nagły, bolesny lub jednostronny,
- towarzyszy mu duszność, ból w klatce piersiowej, uczucie kołatania serca,
- zwiększasz masę ciała mimo braku zmian w diecie,
- obrzęk utrzymuje się kilka dni, nasila się lub nie znika po odpoczynku.
Lekarz może zlecić badania (krew, mocz, EKG, ECHO serca, USG Doppler kończyn dolnych) w celu znalezienia przyczyny.