Kiedy obrzęk wymaga interwencji medycznej?
Obrzęki to częsty problem, który wielu pacjentów traktuje jak drobną niedogodność – szczególnie po długim dniu pracy, upale czy podróży. Jednak nie każdy obrzęk jest błahy. Niekiedy to pierwszy sygnał poważnej choroby układu żylnego, nerek, wątroby czy serca.
W tym artykule wyjaśniamy, jak odróżnić obrzęki związane z łagodną chorobą od tych, które wymagają pilnej konsultacji z chirurgiem naczyniowym, kardiologiem lub innym specjalistą.
Obrzęk – co to właściwie jest?
Obrzęk to nagromadzenie płynu w tkankach organizmu, najczęściej w dolnych partiach ciała. Może być przejściowy i łagodny (np. po długim staniu czy siedzeniu), ale również wynikać z chorób ogólnoustrojowych, w tym groźnych dla życia i zdrowia.
Kiedy obrzęk jest niepokojący?
Może być objawem zakrzepicy żył głębokich.
Typowe symptomy to: postępujący obrzęk jednej kończyny, z towarzyszącym uczuciem ciężkości, bólu, zasinieniem i napięciem skóry.
Zakrzepica żył głębokich jest stanem poważnym, wymagającym pilnej konsultacji lekarskiej (najlepiej u specjalisty chirurga naczyniowego), ponieważ może prowadzić do utraty życia lub poważnych powikłań, w następstwie zatorowości płuc i zespołu pozakrzepowego.
- Typowy obraz niewydolności serca.
- Płyn zatrzymuje się nie tylko w nogach, ale i w płucach i jamie brzusznej – powodując duszność i upośledzoną tolerancję wysiłku.
- Objawy mogą narastać stopniowo lub gwałtownie.
- Wymaga oceny kardiologicznej.
- Może wskazywać na chorobę wątroby (np. marskość).
- Często towarzyszy mu wzdęty brzuch, utrata apetytu, ogólne osłabienie.
- Jeśli nie znika po odpoczynku nocnym, nie reaguje na uniesienie nóg – konieczna jest diagnostyka sercowo-naczyniowa.
- Twardy, zbity obrzęk może też sugerować przewlekłą niewydolność żylną lub obrzęki chłonne (limfatyczne).
Obrzęk z towarzyszącym bólem w klatce piersiowej lub dusznością może świadczyć o poważnych problemach sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca, niewydolność serca, zatorowość płucna lub zaburzenia rytmu. W takich przypadkach konieczna jest szybka diagnostyka kardiologiczna i wdrożenie odpowiedniego leczenia, w tym interwencyjnego.
Nagły, gwałtowny obrzęk twarzy, języka, gardła lub ust, często po kontakcie z potencjalnym alergenem (lek, pokarm, ukąszenie owada).
Mogą mu towarzyszyć: postępująca duszność zagrażająca życiu, świszczący oddech, pokrzywka, spadek ciśnienia, kołatania serca.
To stan zagrożenia życia – wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Należy wezwać pogotowie ratunkowe, podać adrenalinę podskórnie za pomocą autostrzykawki, jeśli pacjent ją posiada.
Obrzęki twarzy mogą wskazywać na choroby nerek, w tym niewydolność nerek, zaburzenia filtracji kłębuszkowej czy stany zapalne układu moczowego. Zatrzymanie płynów spowodowane upośledzoną funkcją nerek prowadzi do obrzęków wokół oczu, policzków i ust. W przypadku nagłego, nasilonego obrzęku twarzy zaleca się niezwłoczną konsultację lekarską w celu oceny funkcji nerek i wczesnego wdrożenia leczenia.
Leki, które mogą powodować obrzęki:
-
- blokery kanału wapniowego (np. amlodypina),
- sterydy,
- NLPZ (np. ibuprofen),
- niektóre leki hormonalne.
Jeśli obrzęk pojawił się po rozpoczęciu nowej terapii – skontaktuj się z lekarzem.
Kiedy obrzęk nie musi bardzo niepokoić?
Obrzęki przejściowe, które zwykle nie wymagają pilnej interwencji, to te które:
-
pojawiają się po długim staniu lub siedzeniu,
-
występują w upalne dni i ustępują w chłodniejsze,
-
są niewielkie, miękkie, ustępują po odpoczynku i uniesieniu nóg,
-
nie towarzyszą im inne objawy (ból w klatce, duszność, zmęczenie).
Jeśli jednak wracają regularnie – warto skonsultować je ze specjalistą kardiologiem bądź chirurgiem naczyniowym.
Co zrobić, jeśli masz niepokojące obrzęki?
Nie czekaj. Skontaktuj się z lekarzem, jeśli:
- obrzęk jest nagły, bolesny lub jednostronny,
- towarzyszy mu duszność, ból w klatce piersiowej, uczucie kołatania serca,
- zwiększasz masę ciała mimo braku zmian w diecie,
- obrzęk utrzymuje się kilka dni, nasila się lub nie znika po odpoczynku.
Lekarz może zlecić badania (krew, mocz, EKG, ECHO serca, USG Doppler kończyn dolnych) w celu znalezienia przyczyny.
Umów się on-line